रेशमा पठाण बॉलिवूड मधील पहिली स्टंट वूमन..!शोले गर्ल म्हणून ओळख..! 400 चित्रपट..अनेक वेळा गंभीर दुखापत..! वाचाच..!
मुंबई बॉलिवूड ही एक इंडस्ट्री आहे की त्यात हजारो लाखो लोक काम करतात.पडद्यावर काम करणाऱ्या सर्व कलाकारांना पैसा, प्रतिष्ठा, स्टारडम,प्रसिद्धी,प्रेक्षकांचे प्रेम सर्वच मिळत.. पण पडद्याआड काम करणारे असे अनेक चेहरे आहेत की ज्यांची सर्व सामान्य माणसाला काहीच माहिती नसते.सध्या सोशल मीडिया किंवा इतर साधनांमुळे असे अनेक कलाकार हुनरबाज हळूहळू लोकांसमोर येऊ लागले आहेत. आज आपण एका अश्याच एका व्यक्तीची माहिती सांगणार आहोत की जिला आपण सर्वांनी शेकडो चित्रपटात पाहिलं आहे.तेही अनेक खतरनाक स्टंट करताना… बॉलिवूडमधील पहिली मुलगी होती जिने चित्रपटात स्टंटबाजी करणाऱ्या रेश्मा पठाण यांची…
चित्रपाटातील अत्यंत आवडता आणि शिट्ट्या आणि टाळ्यांचा गजर जर होत असेल तर तो ऍक्शन सिनला.. आणि नेहमीच पडद्यावर अॅक्शन सीन पाहिल्यानंतर चित्रपटगृहांमध्ये वाजणाऱ्या टाळ्या आणि शिट्ट्या फक्त आणि फक्त अभिनेते आणि अभिनेत्रींसाठीच असतात. परंतु त्याचा हक्काचा मालक दुसरा कोणीतरी आहे, ज्याला कोणतीही मान्यता मिळत नाही. असे अॅक्शन सीन करून आपला जीव टांगणीवर ठेवणारे अनेक स्टंटमन आहेत..पण आज आपण जाणून घेऊ या स्टंट वूमन ची कहाणी…
वयाच्या अवघ्या १४ व्या वर्षी स्टंट वुमनचे काम सुरू करणारी रेश्मा पठाण आता ६६ वर्षांच्या आहेत. रेश्मा पठाणच्या बॉलीवूड इंडस्ट्रीत एंट्री करण्यापूर्वी अशी कोणतीही मुलगी नव्हती जी बॉलिवूड अभिनेत्रींसाठी बॉडी डबल म्हणून काम करेल. त्या काळात पुरुषच मुलीचे रूप घेऊन काम करत असे.
रेश्मा घरच्या गरिबीसाठी आणि एक वेळच्या जेवणासाठी रस्त्यावर छोटे-छोटे स्टंट दाखवून पैसे कमवत असे आणि आई-वडिलांना घर चालवण्यात मदत करत असे. अशाच एका दिवशी रेश्माचा स्टंट करत असताना, बॉलीवूडचे स्टंट दिग्दर्शक अझीम जी यांनी रेश्माची दखल घेतली आणि तिला त्यांच्या ‘एक खिलाडी 52 पट्टा’ या चित्रपटात अभिनेत्री लक्ष्मी छाया साठी स्टंट करण्याची संधी दिली. या चित्रपटात विनोद खन्ना देखील अभिनेता म्हणून होते.
रेश्माने तिचे पहिले 100 रुपये आजारी वडिलांना दिले तेव्हा तिच्या वडिलांनी तिला खूप मारले होते. वडिलांचा रेश्माच्या फिल्मी दुनियेतील कामाच्या विरोधात होता. पण हळूहळू वडिलांशी आणि समाजाशी भांडण झाल्यावर रेश्माने हे काम अतिशय चोखपणे पार पाडले आणि कुटुंबाला आर्थिक मदत केली. कुटुंबासाठी असे धोकादायक काम करताना तिला दुखापत झाली तरी रेश्माने कधीच तिची पर्वा केली नाही.
रेश्मा पठाणला खरी ओळख मिळाली जेव्हा तिला 1975 च्या ‘शोले’ चित्रपटाने..ह्या चित्रपटात अभिनेत्री हेमा मालिनीसाठी स्टंट करण्यास सांगितले गेले. तुम्हाला आठवत असेल तर शोले चित्रपटातील एका दृश्यात हेमा मालिनी गब्बरच्या डाकूंपासून आपली घोडागाडी जोरात पळवते आणि भरधाव वेगाने धावत असताना गाडीचे चाक तुटते यानंतर आणि ती पडते. हा सीन रेश्मा पठाणने केला होता. ज्यात तिच्या जीवाला धोका होता.हा सिन करत असताना अनेक गंभीर जखमा आणि रक्तस्त्राव झाल्याने त्यांना रुग्णालयात दाखल करावे लागले होते.
शोले हा चित्रपट सुपरहिट ठरला. हेमा मालिनीच्या त्या दृश्यावर खूप टाळ्या आणि शिट्ट्या झाल्या, पण रेश्माचा चेहरा अजूनही लोकांमध्ये अनोळखी होता. जेव्हा ती निर्माते आणि दिग्दर्शकांमध्ये खूप लोकप्रिय झाली तेव्हा तिला बॉलिवूडमध्ये जास्त काम मिळू लागले आणि ती ‘शोले गर्ल’ म्हणून ओळखली जाऊ लागली.
यानंतर रेश्मा पठाणने हेमा मालिनी, मीनाक्षी शेषाद्री, डिंपल कपाडिया, झीनत अमान, रेखा आणि परवीन बॉबी यांसारख्या हिंदी चित्रपटसृष्टीतील अनेक उत्कृष्ट अभिनेत्रींसाठी स्टंट केले. त्या काळात स्टंट करणाऱ्यांना सुरक्षा नव्हती, तशी व्यवस्था आजच्या काळात केली जाते.
एका मुलाखतीदरम्यान रेश्माने सांगितले होते की,महिलांना नेहमीच पुरुषांच्या वाईट हेतूंचा सामना करावा लागतो. त्या काळातही मुली कास्टिंग काउचच्या बळी होत्या. तसे, मी मजबूत होतो आणि कोणालाही ठोसा देऊ शकतो. पण मग मला वाटलं की मला घरही चालवायचं आहे. काही दिग्दर्शक आणि अभिनेत्यांनी माझ्यासमोरही मागणी ठेवली होती. पण मी नेहमी सावध राहिली.
400 हून अधिक चित्रपटांमध्ये अभिनेत्रींसाठी स्टंट्स करणाऱ्या रेश्मा पठाणला बॉलिवूड इंडस्ट्रीत 50 वर्षे पूर्ण झाली आहेत. तिचा हा प्रवास पाहता तिच्यावर ‘द शोले गर्ल’ नावाचा बायोपिकही बनवण्यात आला. यातून विस्मृतीत जगणाऱ्या रेश्मा पठाणचा चेहरा लोकांसमोर आला.
रेश्मा पठाण वयाच्या ६६ व्या वर्षीही त्याच उत्साहाने काम करत आहे. त्याने केलेल्या सर्व स्टंटचे श्रेय फक्त आणि फक्त अभिनेत्रींनाच दिले जाते हीच खंत आहे. याचे तिलात्याने केलेल्या सर्व स्टंटचे श्रेय फक्त आणि फक्त अभिनेत्रींनाच दिले जाते हीच खंत आहे. याचे तिला दु:ख तर झालेच, पण जे बघते ते विकले जाते यावरही तिचा विश्वास होता.
लहानपणी, रेश्माला कारंज्यांवरून उडी मारून आणि पार्क केलेल्या टॅक्सी आणि ट्रकच्या वर चाली करून आपला जीव धोक्यात घालण्याची आठवण आहे. त्यामुळे तिला रोमांच आणि घरखर्चासाठी थोडे पैसे मिळाले. पण चित्रपटसृष्टीत काम करणं ही एक परंपरावादी मुस्लिम कुटुंबातील मुलीने कधीच कल्पना केली नसेल. “फिल्म लाइन को बहुत बुरा मान जाता था लडकियों के लिए. पण गरिबीने त्याचा विचार बदलला.
अवघ्या 14 व्या वर्षी, रेश्मा एका अज्ञात जगात गेली जिथे प्रत्येक दिवस एक नवीन आव्हान, नवीन धोका घेऊन येत होता.रोज नवीन जखमा.. रक्त .. पण न घाबरता रेशमाने इतकी वर्षे इंडस्ट्रीत काम केले.
रेश्माच्या संघर्षाची कथा अखेरीस आदित्य सरपोतदारच्या चित्रपटात, द शोले गर्ल, ZEE5 वर रिलीज झाली आहे.
अनेक वर्षे रेश्माने बॉडी डबल म्हणून इंडस्ट्रीत काम केले, अनेक धोकादायक स्टंट केले. स्टंट करणारी ती इंडस्ट्रीतील एकमेव महिला होती पण तिचे काम अनाकलनीय राहिले. शोलेमधील हेमा मालिनीसाठी बॉडी डबल म्हणून तिची निवड झाली तेव्हा तिच्या कारकिर्दीतील एक रोमांचक क्षण होता.
गुंड आणि छेडछाड करणार्‍यांमध्ये स्वतःचे स्थान निर्माण करणे सोपे नव्हते.
जेव्हा रेश्माने स्टंट डबल म्हणून काम करायला सुरुवात केली तेव्हा इंडस्ट्रीत एकही महिला काम करत नव्हती. गुंड आणि गुन्हेगारांनी भरलेल्या जगात स्वत:साठी जागा बनवणे हा देखील एक स्टंटच होता. वर्चस्व गाजवणार्‍या, धमकावणार्‍या पुरुषांनी तिला लक्ष्य केले आणि तिची थट्टा केली, ज्यामुळे तिचे आयुष्य खडतर झाले. चेहरा खराब होईल, लग्न कोणी करेल का..? एक स्त्री.. अपंग झाली तर काय..? इ प्रश्न..!मात्र जिद्द चिकाटी,मेहनत च्या जोरावर रेश्माने काम सुरू ठेवलं..गोलमाल अगेन (2017) मध्‍ये शेवटचा स्टंट करणार्‍या आणि एक छोटीशी भूमिकाही केली.. या अफाट महिलेला निवृत्तीचा प्रश्नच नाही..!
एक कडक सॅल्युट रेश्माच्या ह्या कारकीर्दस..!ज्या क्षेत्रात फक्त पुरुषांचीच मक्तेदारी होती किंवा आजही आहे अश्या क्षेत्रात आपला एक ठसा उमटवून नाव तर मोठं केलंच पण एक आदर्श देखील भारतीय महिलांसाठी निर्माण केला..!
