आरोग्या चा मुलमंत्र…विषमज्वर (Typhoid) लक्षणे, उपचार व काळजी
टायफॉयड साल्मोनेला टाइफी जिवाणूंमुळे होणारे एक संक्रामक आजार आहे, जो जिवाणूंमुळे होतो. या आजाराची लागण झालेल्या व्यक्तींमध्ये ताप, पोटदुखी, डोकेदुखी, भूक न लागणें किंवाकमी होणें, गुलाबी डाग इत्यादी लक्षणे दिसून येतात. हे आजार सामान्यतः मानसून हंगामामध्ये, मानसूनच्या थोडे पूर्वी व मानसूनच्या थोडे नंतर पसरते. पसरण विष्ठा किंवा तोंडाच्या माध्यमातून होते. या कारणासाठीच टायफॉयड जिवाणू याचे संक्रमण असल्याची पुष्टी करण्यासाठी मळ चाचणी करण्याची गरज असते. टायफॉयडमध्ये जंतूनाशकांद्वारे पूर्ण उपचाराची निकड भासू शकते. उपचार न झाल्यास, आन्तरिक रक्तस्राव, सेप्सिस म्हणजेच रक्तसंक्रमण किंवा अगदीच दुर्मिळ म्हणजे मृत्यूही होऊ शकते.
लक्षणे :-
तुम्ही संक्रमित खाद्य पदार्थ घेतल्यानंतर, जिवाणू तुमच्या पचनतंत्रात प्रवेश करून वाढायला लागतात. याने पुढील लक्षणांच्या विकासाला चालना मिळतेः
102⁰-104⁰F (38⁰-40⁰C.) एवढे गंभीर ताप
पोटदुखी
खोकला
भूक न लागणे
बद्धकोष्ठता
अतिसार
या टप्प्यावर उपचार न झाल्यास, लक्षणे अधिक तीव्र होऊन खालीलप्रमाणें समस्या होऊ शकतात:
थकवा
संभ्रम
हॅल्युसिनेशन (अस्तित्वाची नसलेली गोष्ट दिसणें किंवा ऐकू येणे)
नाकातून रक्त गळणें
लक्ष उणावणें (लक्ष देण्यास किंवा केंद्रित करण्यास अडचण)
छाती आणि पोट (बरगड्या आणि कटिप्रदेश यांच्यामधील क्षेत्र) यावर सपाट गुलाबी रंगाचे डाग किंवा ओरखडे.
अधिक शक्तिशाली आणि विकसनशील प्रतिरोधक्षमतेमुळे, मुलांमध्ये प्रौढांपेक्षा टायफॉयड संक्रमणाची कमी सौम्य लक्षण दिसतात.
विषमज्वर (टायफॉईड) चा उपचार –
लक्षणे बिघडण्यापूर्वी त्वरीत वैद्यकीय मदत मिळणें महत्त्वाचे असते.उपचाराचे साधारण क्रम खालीलप्रमाणे असू शकते:
मौखिक जंतूनाशक :- (antibiotics)
वैद्यकीय मदत मिळवण्याचे प्रयत्न करून वेळीच निदान झाल्यास, 7-14 दिवसांच्या मौखिक जंतूनाशकांचे क्रम घेण्याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो. औषधोपचार घ्यायच्या 2-3 दिवसांच्या आत लक्षणे शमू शकतात, पण म्हणून जंतूनाशके थांबवणे हितावह नसेल, कारण जंतूनाशके तुमच्या शरिरातून जिवाणू पूर्णपणें बाहेर काढतात.
तरळ पदार्थांचे प्रत्यांतरण
निर्जलीकरणात( शरिरातील तरळ पदार्थ घटणें) फायदा होण्यासाठी तुम्ही भरपूर तरळ पदार्थ घ्यावेत. वेळीच निदान झाल्यास रुग्णालयात भरती होण्याची गरज पडत नाही आणि रुग्ण घरी जाऊन जंतूनाशकांचा क्रम सुरू ठेवू शकतो.
लक्षणे जास्तच तीव्र असतील तर त्वरित जवळच्या डॉक्टरांना भेटा.
डॉ. किशोर बाळासाहेब झुटे पाटील
(होमिओपॅथी तज्ञ)
