Bollywood: 24 सप्टेंबर जागतिक बॉलिवूड दिवस आणि पहिल्या ही मॅन ची एक्झीट…!भारतीय चित्रपट सृष्टीच्या ह्या काही खास गोष्टी..जाणून घ्या..
बॉलिवूड हा शब्द फक्त भारतीय चित्रपटसृष्टीचा नाही, तर तो आता जागतिक मनोरंजन क्षेत्राचा अविभाज्य भाग बनला आहे. काल २४ सप्टेंबरला ‘जागतिक बॉलिवूड दिन’ म्हणून साजरा केला जातो, जो बॉलिवूडच्या आंतरराष्ट्रीय महत्त्वाला आणि लोकप्रियतेला समर्पित आहे. या दिवशी आपण बॉलिवूडच्या प्रवासाचा आणि त्याच्या जागतिक प्रभावाचा उत्सव साजरा करतो. आणि कालच बॉलिवूड चे दिग्दर्शक आणि ही मॅन अभिनेते धर्मेंद्र यांचे निधन झाले. बॉलिवूडचे पहिले ही मॅन अभिनेते म्हणून धर्मेंद्र यांच्या कडे पहिले जाते. खऱ्या अर्थाने बॉलिवूड शी त्याचं असलेले नाते यामुळे लक्षात येते. त्यांची बॉलिवूड मधील एक्झिट देखील बॉलिवूड दिनाच्या दिवशी झाली.
जागतिक बॉलिवूड दिन World Bollywood Day २४ सप्टेंबर भारतीय सिनेमाच्या उत्सवाला समर्पित एक दिवस आहे. हा दिवस भारतातील चित्रपटसृष्टीच्या वैविध्यपूर्ण संस्कृती आणि तिच्या जागतिक पातळीवरील प्रभावाचे सेवन करण्याचा एक उत्तम प्रसंग आहे.
बॉलिवूडचा इतिहास:
बॉलिवूडचे मूळ १९१३ मध्ये दादासाहेब फाळके यांच्या “राजा हरिश्चंद्र” या मूकपटापासून सुरु झाले. त्या वेळी चित्रपट निर्मितीची सुरुवात होती, मात्र कालांतराने बॉलिवूडने प्रचंड वाढ केली. स्वातंत्र्यानंतरच्या काळात हिंदी चित्रपटसृष्टीने जागतिक स्तरावरही आपली ओळख निर्माण केली. ७० आणि ८० च्या दशकातील सिनेमांनी बॉलिवूडला आंतरराष्ट्रीय चित्रपटसृष्टीत मानाचे स्थान मिळवून दिले. अमिताभ बच्चन, राजेश खन्ना, धर्मेंद्र यासारखे नायक हे केवळ भारतातच नाही, तर परदेशातही लोकप्रिय झाले.
बॉलिवूडचा जागतिक प्रभाव:
बॉलिवूडच्या चित्रपटांनी भारतीय संस्कृती, परंपरा, संगीत, आणि नृत्याचे जागतिक प्रसारामध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. हिंदी चित्रपटांनी प्रेक्षकांमध्ये प्रेम, साहस, संघर्ष आणि कौटुंबिक मूल्यांची भावना जागवली आहे. विशेषतः एनआरआय आणि परदेशातील भारतीयांसाठी बॉलिवूड हा त्यांच्या मुळांशी जोडणारा एक सेतू आहे.
अलीकडच्या काळात, शाहरुख खान, आमिर खान, आणि प्रियंका चोप्रा यांसारख्या कलाकारांनी आंतरराष्ट्रीय मंचांवर आपली ओळख पक्की केली आहे. “दिलवाले दुल्हनिया ले जायेंगे” सारख्या चित्रपटांनी जगभरातील प्रेक्षकांवर गारूड केले आहे, तर “लगान” आणि “स्लमडॉग मिलियनेर” यांसारख्या चित्रपटांनी जागतिक पुरस्कारांची माळ आपल्या गळ्यात घातली आहे.
डिजिटल बॉलिवूड:
आजच्या काळात ओटीटी प्लॅटफॉर्मच्या उदयानंतर बॉलिवूडचे प्रेक्षक वाढले आहेत. नेटफ्लिक्स, अमेझॉन प्राइम, आणि डिज्नी+ हॉटस्टार यांसारख्या प्लॅटफॉर्मवर हिंदी चित्रपट आणि वेब सिरीज जगभरात पोहोचत आहेत. या माध्यमातून बॉलिवूडच्या चित्रपटांचा, कलाकारांचा, आणि त्यांच्या कलेचा आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सन्मान होत आहे.
बॉलिवूड: संगीत आणि नृत्य
बॉलिवूडचा उल्लेख झाला की संगीत आणि नृत्याचा विचार न करणे अशक्य आहे. हिंदी चित्रपटांचे संगीत नेहमीच प्रेक्षकांमध्ये आकर्षणाचे केंद्र राहिले आहे. लता मंगेशकर, किशोर कुमार, मोहम्मद रफी, आशा भोसले या महान गायन दिग्गजांच्या आवाजाने जगभरातील प्रेक्षकांवर छाप सोडली आहे.
बॉलिवूड नृत्य देखील आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ओळखले जाते. बॉलिवूड नृत्याचे रंगतदार पद्धतीने सादरीकरण आणि त्यातल्या ऊर्जा नेहमीच प्रेक्षकांना थक्क करून सोडतात. बॉलिवूड डान्सच्या कलेने आज अनेक आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांमध्ये प्रेक्षकांना आकर्षित केले आहे.
बॉलिवूड हे फक्त एक चित्रपट उद्योग नाही, तर ते भावनांचे, संस्कृतीचे आणि माणुसकीचे प्रतिबिंब आहे. जागतिक बॉलिवूड दिनाच्या निमित्ताने आपण या चित्रपटसृष्टीने आपल्या जीवनात निर्माण केलेले आनंदाचे आणि विचारप्रवर्तक क्षण साजरे करतो. बॉलिवूडने लोकांमध्ये सांस्कृतिक एकता आणि प्रेमाच्या भावना जागवल्या आहेत.
आजच्या डिजिटल युगात बॉलिवूडचे स्वरूप बदलले असले तरी त्याचा प्रभाव अद्याप तितकाच ताकदवान आहे. बॉलिवूडचे जगभरात असलेले चाहते आणि त्याच्या प्रेमात पडलेले लोक हे बॉलिवूडच्या यशाचे खरे उदाहरण आहे.
1970 च्या दशकापर्यंत, भारतातील चित्रपट उद्योग अमेरिकन हॉलिवूड उद्योगाला मागे टाकण्यात यशस्वी झाला, त्यामुळे बॉलिवूड हे टोपणनाव मिळाले, जे बॉम्बे आणि हॉलिवूड या दोन शब्दांचे संयोजन आहे. बॉलिवूड चित्रपटांबद्दलची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे अनेक चित्रपटांनी जागतिक स्तरावर ठसा उमटवला आहे.
बॉलिवूडचा पहिला सुपरस्टार
राजेश खन्ना यांना बॉलिवूडचा पहिला सुपरस्टार म्हणून संबोधलं जात होतं. त्यांच्या ब्लॉकबस्टर क्लासिकमध्ये आराधना, इत्तेफाक, खामोशी, सफर, कटी पतंग, आन मिलो सजना, आनंद आणि हाथी मेरे साथ यांचा समावेश आहे.
शाहरुख खान आणि काजोलचा आयकॉनिक रोमँटिक चित्रपट ‘दिलवाले दुल्हनिया ले जायेंग’ ने एक बेंचमार्क सेट केला आहे. हा चित्रपटगृहांमध्ये सर्वाधिक काळ चालणारा हिंदी चित्रपट आहे. या चित्रपटातून किंग खान म्हणजेच शाहरुख खान एक रोमँटिक अभिनेता म्हणून समोर आला आहे. अजूनही मुंबईच्या मराठा मंदिरात हा चित्रपट दाखवला जातो.
100 कोटींचा पहिला चित्रपट
1982 मध्ये आलेला मिथुन चक्रवर्तीचा ‘डिस्को डान्सर’ चित्रपट जगभरात 100 कोटींचा गल्ला पार करणारा पहिला भारतीय चित्रपट होता. त्यानंतर, सलमान खान-माधुरी दीक्षित यांच्या ‘हम आपके है कौन’ या चित्रपटाने 100 कोटींचा गल्ला पार केला.
