Bollywood: मुड के न देख मुड के..! बोल्ड,बिनधास्त, अप्रतिम अभिनय यामुळे नर्गिस झाली असुरक्षित.. फिअरलेस नादिराच करीयर झालं बरबाद..!
बॉलिवूड: ‘मुड मुड के ना देख…’ हे गाणे आजही सिनेप्रेमींच्या ओठावर आहे. या गाण्यात त्यावेळी 23 वर्षीय तरुणी नादिरा हिच्या खुनी स्टाइलने संपूर्ण देश वेडा झाला होता. इराकची राजधानी बगदाद येथे जन्मलेली फ्लोरेन्स इझेकील ही ज्यू कुटुंबातील होती. त्यांचे कुटुंब 1940 च्या दशकात मुंबईत स्थायिक झाले होते. तिच्या काळातील अभिनेत्रींनी डोक्यावर पल्लू घातला, साधेपणाची मूर्ती बनली आणि पवित्रतेच्या भूमिकेला प्राधान्य दिले. 1950 च्या दशकात नादिराने केवळ बोल्ड सीन्सच दिले नाहीत तर नकारात्मक पात्रांसह चित्रपटांमध्ये व्हॅम्प बनून तिच्या अभिनयाचा प्रसार केला. नादिराच्‍या दमदार भूमिकांमुळे ती निडर नादिरा म्हणूनही ओळखली जाऊ लागली. पण राज कपूरसोबत चित्रपट करण्याचा त्यांचा हट्ट त्यांना विस्मृतीत ढकलला. त्यांच्या कारकिर्दीसोबतच त्यांचे आयुष्यही दुःखात गेले.
इराकमधील बगदादमधील नादिरा ही मुलगी मुंबईच्या रुपेरी पडद्यावर कशी कैद झाली हे जाणून घेऊया. यासोबतच आपला पहिला चित्रपट सुपरहिट देणारी नादिरा बॉलिवूडमध्ये कशी खलनायक बनली आणि राज कपूर- त्यात नर्गिस. काय भूमिका होती.
‘आन’मधून मिळालेला सर्वात मोठा ब्रेक
नादिरा यांचा जन्म ५ डिसेंबर १९३२ रोजी इराकची राजधानी बगदाद येथे झाला. त्यांचे कुटुंब पुढे मुंबईत स्थायिक झाले. वयाच्या अवघ्या 10 व्या वर्षी ती पहिल्यांदा ‘मौज’ या हिंदी चित्रपटात दिसली. यानंतर नादिराला ‘आन’ या चित्रपटातून ब्रेक मिळाला ज्यामध्ये तिच्या विरुद्ध दिलीप कुमार होते. या चित्रपटाचे दिग्दर्शक मेहबूब खान यांना दिलीप कुमार यांच्यासोबत नर्गिसला कास्ट करायचे होते. पण त्यावेळी नर्गिस राज कपूरसोबत ‘आवारा’ चित्रपटाच्या शूटिंगमध्ये होती. नर्गिसने दिग्दर्शक मेहबूब यांना चित्रपटाचे वेळापत्रक पुढे हलवण्यास सांगितले. मेहबूबला हा चित्रपट लवकरात लवकर पूर्ण करायचा होता आणि नर्गिसच्या बोलण्याने ते प्रभावित झाले. त्यावेळी नादिरा सर्व फिल्म स्टुडिओमध्ये भूमिकांसाठी फोटो टाकून जात असे.
मेहबूब खान यांनी दिले नादिरा नाव
यादरम्यान मेहबूब खानची नजर 20 वर्षीय नादिरावर पडली. त्यांनी नादिराला चित्रपटात कास्ट करण्याचा निर्णय घेतला. मेहबूब खान यांनी नादिरा हे नाव फ्लोरेन्स इझेकीलला दिले. कारण हे नाव नर्गिससारखेच होते. हा चित्रपट प्रदर्शित होताच बॉक्स ऑफिसवर आपटला होता. यानंतर नादिराने नगमा, वारिस, जालान, डाक बाबू आणि रफ्तार या चित्रपटांमध्ये जबरदस्त अभिनय दाखवला. पण वयाच्या अवघ्या 24 व्या वर्षी त्यांची कारकीर्द उतारावर गेली. याचे कारण ठरले राज कपूर यांचा ‘श्री 420’ चित्रपट…
ह्या चित्रपटात नकारात्मक पात्र साकारले एका क्लब डान्सरच्या मुक्त जीवनाचे पात्र ती पडद्यावर अशी जगली की जणू तेच त्याचे खरे आयुष्य आहे. पडद्यावर सिगारेटची रिंग बनवत, हातात ड्रिंक धरून तिने ‘वाईट स्त्री’ची भूमिका अत्यंत प्रामाणिकपणे साकारली. या चित्रपटाची नायिका नर्गिस होती, पण नादिराकडे अधिक लक्ष वेधले गेले. मात्र, ही भूमिका त्यांच्या चित्रपट कारकिर्दीला कलाटणी देणारी ठरली.
राज कपूरसोबत काम करण्याची इच्छा होती नादिराने एका मुलाखतीत सांगितले होते की, तिला फक्त राज कपूरसोबत काम करायचे आहे. त्यामुळेच त्याने निगेटिव्ह कॅरेक्टरही केले. पण यानंतर तिची प्रतिमा ‘वाईट स्त्री’ अशी झाली. त्यानंतरच्या पाच वर्षांत तिला जवळपास २०० चित्रपटांमध्ये ‘श्री ४२०’च्या मायासारख्या भूमिका मिळाल्या. नादिराने सर्वांना नकार दिला. श्री 420 नंतर, पुढील चार वर्षांत त्यांचे फक्त 6 चित्रपट प्रदर्शित झाले. 1961 ते 1965 या काळात ती बॉलिवूडपासून दूर राहिली. नंतर तो परतल्यावर त्याला छोट्या भूमिका मिळाल्या. रोल्स रॉयल्स कार खरेदी करणारी नादिरा बॉलिवूड इंडस्ट्रीतील पहिली अभिनेत्री होती.
आईच्या भूमिकेसाठी पहिला फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाला
नादिराने बॉलीवूडमध्ये तिची दुसरी इनिंग सुरू केली तेव्हा ‘ज्युली’ चित्रपटातील अँग्लो-इंडियन आईच्या भूमिकेसाठी तिला एकमेव फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाला होता. त्यांच्या चित्रपट कारकिर्दीप्रमाणेच त्यांचे जीवनही चढ-उतारांनी भरलेले होते. त्यांचा पहिला विवाह कवी नखशाब यांच्याशी झाला होता. मात्र, हे नाते टिकले नाही. तिने एका अब्जाधीश उद्योगपतीशी दुसरे लग्न केले पण ते फक्त एक आठवडा टिकले.
शेवटच्या क्षणी माझ्यासोबत कोणीच नव्हते
नादिरा यांनी 100 हून अधिक चित्रपटांमध्ये काम केले. शाहरुख खान आणि ऐश्वर्या राय यांच्या जोश या चित्रपटातही ती छोट्या भूमिकेत होती. त्याच्या आई-वडिलांच्या मृत्यूनंतर त्याचा एक भाऊ इस्रायलमध्ये तर दुसरा अमेरिकेत स्थायिक झाला. नादिरा यांचे 2006 मध्ये वयाच्या 73 व्या वर्षी मुंबईत निधन झाले. शेवटच्या क्षणी फक्त त्याचा मेड त्याच्यासोबत होता.
